Kaynak: Bitcoin Magazine; Çeviri: Wuzhu, Gold Finance

Rollups, son zamanlarda BTC'nin ölçeklendirilmesinin odak noktası haline gelmiş ve Lighting Ağı'ndan gerçekten 'göz alıcı' olan ilk şey olmuştur, daha geniş bir ilgi çekme açısından. Rollups, Lighting Ağı'nın çekirdek Likidite kısıtlamalarından bağımsız veya sınırlamalardan uzak bir off-chain ikinci katman olmayı amaçlamaktadır, yani son kullanıcının parayı alabilmesi için önceden tahsis edilmiş (veya 'ödünç alınmış') fonlara ihtiyaç duyar veya ara yönlendirme Düğümü, ödemenin göndericiden alıcıya tam akışını sağlamak için kanal bakiyesine ihtiyaç duyar.

Bu sistemler başlangıçta Ethereum ve diğer Turing Tamamlandı sistemlerinde çalışıyordu, ancak son zamanlarda odakları bunları UTXO tabanlı blokzincirlerine (örneğin BTC) taşımak üzerine kaydı. Bu makale mevcut durumu tartışmak için değil, uzun vadeli hedeflenen ideal Rollup işlevlerini tartışıyor, yani BTC'nin desteklemediği doğrudan ZKP (Sıfır Bilgi Kanıtı) doğrulaması yeteneğine dayanmaktadır.

Roll'un temel yapısı aşağıdaki gibidir: Tek bir hesap (BTC'de bir UTXO olarak) Rollup'ta tüm kullanıcı bakiyelerini saklar. Bu UTXO, Merkle ağacının kökü şeklindeki bir taahhüt içerir, bu taahhüt Rollup'taki mevcut hesapların tüm mevcut bakiyelerini içerir. Tüm bu hesaplar Açık Anahtar/Özel Anahtar çiftiyle yetkilendirilir, bu nedenle off-chain harcamaları yapabilmek için kullanıcılar hala belirli içerikleri Gizli Anahtar ile imzalamak zorundadır. Bu yapı, kullanıcıların herhangi bir zamanda izin gerektirmeden ayrılabilmelerine olanak tanır; sadece hesaplarının bir Merkle ağacı parçası olduğunu kanıtlayan bir işlem yapmaları yeterlidir, böylece Rollup'tan tek taraflı çıkabilirler ve işletmeci iznine gerek kalmaz.

Rollup operatörleri, off-chain işlemleri tamamlarken on-chain hesap bakiyelerini güncellemek için bir ZKP içermesi gerekmektedir, aksi takdirde işlem geçersiz olacaktır ve Blok zinciri içerisinde bulunamayacaktır. Bu kanıt, off-chain hesaplar üzerindeki tüm değişikliklerin hesap sahibinin uygun yetkilendirmesini aldığını ve operatörün kullanıcıların fonlarını çalmak veya dürüst olmayarak diğer kullanıcılara yeniden dağıtmak için kasıtlı olarak bakiyeyi güncellemediğini doğrulamak için insanlara izin verir.

Sorun şu ki, eğer sadece merkle ağacının kökü on-chain'de yayınlanırsa, kullanıcılar bunu görüntüleyip erişebilirler, peki onların şubelerini ağaç içine nasıl yerleştirebilirler, böylece istedikleri zaman izin almadan çıkabilirler?

Uygun Rollup

Uygun Rollup'ta, her off-chain işlemi onayladığınızda ve Rollup hesabının durumu değiştiğinde, bilgiler doğrudan blok zincirine yerleştirilir. Tüm ağacı değil, sadece ağacın yeniden oluşturulması için gereken bilgileri. Basit bir uygulamada, Rollup'ta mevcut olan tüm hesapların özeti bakiyeyi içerecek ve hesap sadece Rollup işlemleri güncellendiğinde eklenir.

Daha gelişmiş uygulamalarda, denge varyansları kullanılır. Bu, esasen güncelleme işlemi sırasında hangi HESAP'ın finansmanı artırdığının veya azalttığının bir özetidir. Bu, her toplama güncelleştirmesinin yalnızca gerçekleşen hesap bakiyesi değişikliklerini içermesini sağlar. Kullanıcılar daha sonra zinciri tarayabilir ve hesap bakiyesinin mevcut durumuna ulaşmak için Toplamanın başlangıcından itibaren "hesaplayabilir", bu da mevcut bakiyenin Merkle ağacını yeniden oluşturmalarına olanak tanır.

Bu, önemli miktarda harcamayı ve Blok alanını (ve dolayısıyla fonları) tasarruf etmeyi, aynı zamanda kullanıcıların tek taraflı çıkışı sağlamak için gereken bilgileri garanti etmelerine izin vermeyi sağlar. Rollup kuralları, bu verilerin Blok zinciri kullanılarak kullanıcılara sunulan resmi rollup'a dahil edilmesini gerektirir, yani hesap özeti veya hesap farklılığı içermeyen işlemler geçersiz olarak kabul edilir.

Geçerlilik süresi

Kullanıcı çekme veri erişilebilirlik sorunlarını ele alma konusunda başka bir yaklaşım, verileri Blok zinciri dışında başka bir yere koymaktır. Bu, verilerin başka bir yerde mevcut olduğundan emin olmak için rollup'ın hala zorunlu olmasını gerektiren ince bir sorun getirir. Geleneksel olarak, bu amaçla diğer Blok zincirleri, özellikle rollup gibi sistemlerin veri erişilebilirlik katmanı olarak tasarlanmıştır.

Bu, güvenlik açısından aynı derecede güçlü bir çıkmaz yaratmaktadır. Veriler BTCBlok zincirine doğrudan yayınlandığında, Konsensüs kuralları mutlaka doğru olduğunu garanti eder. Ancak, dış sistemlere yayınlandığında, en iyi yapabileceği şey SPV kanıtını doğrulamaktır, yani verilerin başka bir sisteme yayınlandığı onaylanır.

Bu, verilerin başka bir on-chain kanıtta olduğunu doğrulamayı gerektirir ve sonunda bir Oracle Makine sorunu olur. BTC Blok zinciri, onun kendi Blok zinciri dışında olan herhangi bir şeyi tam olarak doğrulayamaz, en iyi yapabileceği ZKP'yi doğrulamaktır. Ancak, ZKP, rollup verilerini içeren Blok'un oluşturulmasından sonra gerçekten açıkça yayınlanıp yayınlanmadığını doğrulayamaz. Dış bilgilerin gerçekten herkese açık olup olmadığını doğrulayamaz.

Bu, veri tutma saldırılarının kapılarını açtı, yani veri yayınlama taahhütleri oluşturuldu ve rollup'u ilerletmek için kullanıldı, ancak veri aslında kullanılabilir değildi. Bu, kullanıcıların fon çekememesine neden oldu. Tek gerçek çözüm, tamamen BTC dışı sistemlerin değerine ve teşvik yapısına dayanmaktır.

İkilem

Bu, rollup için bir zorluk oluşturuyor. Veri kullanılabilirliği sorunu söz konusu olduğunda, verilerin BTC blok zincirine veya başka bir yere yayınlanması arasında temel olarak ikili bir seçenek var. Bu seçim, rollup'un güvenliği, egemenliği ve ölçeklenebilirliği üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

BTCBlok zinciri kullanılması, rollup'ın ölçeklenebilirliği için bir sınırlama oluşturur. Blok alanı sınırlıdır, bu nedenle rollup'ın sayısı ve off-chain işlemlerinin toplam sayısı için bir üst sınır belirlenir. Her rollup güncellemesi, hesap bakiyesinde değişiklik olan hesap sayısıyla orantılı olarak Blok alanı gerektirir. Bilgi teorisi, verilerin belirli bir dereceye kadar sıkıştırılmasına izin verir ve bu noktada daha fazla genişleme potansiyeli yoktur.

Öte yandan, veri erişilebilirliğini sağlamak için farklı katmanlar kullanmak, ölçeklenebilirlik kazançlarının sınırlarını ortadan kaldırabilir, ancak yeni güvenlik ve egemenlik sorunları da beraberinde getirebilir. BTC kullanarak veri erişilebilirliğini sağlamak için Rollup kullanıldığında, kullanıcıların çekmek istediği veri otomatik olarak blok zincirine yayınlanmazsa, Rollup'ın durumu değişemez. Validiums kullanarak, bu güvence tamamen dış sistemlerin aldatma ve veri gizleme yeteneğine bağlıdır.

Şu anda, dış veri erişilebilirlik sistemi üzerindeki herhangi bir Blok üreticisi, BTCRollup kullanıcılarının fonlarını ele geçirmek için Blok üretmeye yetkin hale getirilmiş, Blok'u gerçekten yayınlamadan.

Öyleyse, gerçekten ideal bir Rollup uygulamasıyla BTC'de tek taraflı kullanıcı çekilmesini gerçekleştirirsek, nasıl olurdu?