Kaynak: Bitcoin Magazine; Çeviri: Wuzhu, Jīnsè Cáijīng

Rollup'lar son zamanlarda BTC ölçeklendirmesinin odak noktası haline geldi ve daha geniş ilgi açısından Lighting Ağı'ndan gerçekten "şovu çalan" ilk şey oldu. Rollup'lar, Lighting Ağı çekirdek Likidite kısıtlamaları tarafından kısıtlanmayan veya kısıtlanmayan bir zincir dışı katman 2 olacak şekilde tasarlanmıştır, yani son kullanıcının parayı almak için fonları önceden tahsis edecek (veya "ödünç verecek") birine ihtiyacı vardır veya ara yol Düğüm, ödeme tutarının göndericiden alıcıya tam akışını kolaylaştırmak için kanal bakiyesine ihtiyaç duyar.

Bu sistemler başlangıçta Ethereum ve diğer Turing Tamamlandı sistemlerinde çalıştırıldı, ancak son zamanlarda odakları bunları UTXO tabanlı blok zincirlerine (örneğin BTC) taşımak üzerine kaydırıldı. Bu makale, mevcut durumunu tartışmak yerine, uzun vadeli hedeflenen ideal Rollup özelliklerini tartışıyor, yani BTC'nin desteklemediği doğrudan ZKP'nin (Sıfır Bilgi Kanıtı) doğrulaması yeteneğine dayalı olan özellikler.

Roll'un temel yapısı şu şekildedir: Tek bir hesap (BTC'de UTXO olarak bilinir) Rollup'taki tüm kullanıcı bakiyelerini saklar. Bu UTXO, mevcut hesapların tüm mevcut bakiyelerini Merkle ağacının kökü şeklinde taşıyan bir taahhüt içerir. Tüm bu hesaplar Açık Anahtar/Özel Anahtar çiftleriyle yetkilendirilir, bu nedenle off-chain harcamaları yapabilmek için hala Gizli Anahtar kullanarak belirli içerikleri imzalamaları gerekmektedir. Bu yapının bu bölümü, kullanıcıların izin almadan herhangi bir zamanda ayrılabilmelerine izin verir; sadece hesaplarının bir parçası olduğunu kanıtlayan işlemi oluşturarak Rollup'tan tek taraflı çıkış yapabilirler, işletmecinin iznine gerek kalmadan.

Rollup'un işletmecisi, off-chain işlemlerini tamamlarken on-chain hesap bakiyesini güncellemek için bir ZKP içermesi gerekmektedir. Bu ZKP olmadan işlem geçersiz olacak ve Blok zinciri içerisine dahil edilemeyecektir. Bu kanıt, off-chain hesabındaki tüm değişikliklerin hesap sahibinin uygun izniyle yapıldığını ve işletmecinin kullanıcıların fonlarını çalmak veya dürüst olmayarak diğer kullanıcılara yeniden dağıtmak için kasıtlı olarak bakiyeyi güncellemediğini doğrulamak için insanlara izin verir.

Soru şu ki, zincir üzerinde yalnızca merkle ağacının kökü yayınlanıyorsa ve kullanıcılar onu görüntüleyip erişebiliyorsa, istedikleri zaman izinsiz çıkabilmek için dallarını ağaca nasıl koyabilirler?

Uygun Rollup

Uygun Rollup'ta, her yeni off-chain işlemi onaylandığında ve Rollup hesabının durumu değiştiğinde, bilgiler doğrudan blok zincirine yerleştirilir. Tüm ağacı yeniden oluşturmak çok saçma olduğu için değil, sadece ağacı yeniden oluşturmak için gerekli olan bilgiler. Basit bir uygulamada, Rollup'taki mevcut tüm hesapların özeti bakiyeyi içerecek şekilde olacak ve hesap sadece Rollup işlemlerine güncellendiğinde eklenir.

Daha gelişmiş bir uygulamada, hesap farklılığı kullanılır. Bu temel olarak, güncelleme sürecinde hangi hesaplara fon eklendiğini veya çıkarıldığını özetler. Bu, her Rollup güncellemesinin yalnızca hesap bakiyesi değişikliklerini içermesini sağlar. Ardından, kullanıcılar zinciri tarayabilir ve Rollup'un başlangıcından itibaren 'hesaplamaları' gerçekleştirerek hesap bakiyesinin mevcut durumunu elde edebilir, bu da onlara mevcut bakiyenin Merkle ağacını yeniden oluşturma imkanı verir.

Bu, büyük miktarda harcama ve Blok alanı tasarrufu sağlamanın yanı sıra (böylece fon tasarrufu sağlar), aynı zamanda kullanıcıların tek taraflı çıkış erişimini sağlamak için gereken bilgileri korumalarına izin verir. Rollup kuralları, bu verilerin resmi rollup'a dahil edilmesini gerektirir, yani hesap özeti veya hesap farklılıklarını içermeyen işlemler geçersiz olarak kabul edilir.

Süresi

Kullanıcıların veri çekme kullanılabilirlik sorunlarını ele almanın başka bir yolu, verileri Blok zinciri dışında başka bir yere koymaktır. Bu, rollup'un hala verilerin başka bir yerde kullanılabilir olmasını zorunlu kılmasıyla ilgili ince sorunları ortaya çıkarır. Geleneksel olarak, bu amaçla diğer Blok zincirleri, özellikle rollup gibi sistemlerin veri kullanılabilirlik katmanı olarak tasarlanmıştır.

Bu, güçlü bir güvenlik korumasına neden oldu. Veriler BTCBlok zincirine doğrudan gönderildiğinde, Konsensüs kuralları onun mutlak doğru olduğunu garanti edebilir. Ancak, dış sistemlere gönderildiğinde, yapabileceği en iyi şey SPV kanıtını doğrulamaktır, yani verilerin başka bir sisteme gönderildiği.

Bu, verilerin diğer on-chain kanıtlarda var olduğunu doğrulamayı gerektirir, bu sonunda bir Oracle Makine sorunudur. BTC Blok zinciri, kendi blok zinciri dışında gerçekleşen herhangi bir şeyi tam olarak doğrulayamaz; en iyi yapabileceği şey ZKP'yi doğrulamaktır. Ancak ZKP, rollup verilerini içeren blokun oluşturulmasından sonra gerçekten yayınlanıp yayınlanmadığını doğrulayamaz. Dışarıdaki bilgilerin gerçekten herkese açık olup olmadığını doğrulayamaz.

Bu, veri tutma saldırılarının kapılarını açtı, yani yayınlanmış verilere taahhüt oluşturmak ve bunları rollup'u ilerletmek için kullanmak, ancak veriler aslında kullanılamaz. Bu, kullanıcıların fon çekmesini engelliyor. Tek gerçek çözüm, tamamen BTC dışındaki sistemlerin değeri ve teşvik yapısına dayanmaktır.

İleri geri çıkmak veya sıkıntı içinde olmak

Bu, rollup için bir çıkmaz yaratıyor. Veri kullanılabilirlik sorunu söz konusu olduğunda, temelde verilerin BTC blok zincirine mi yoksa başka bir yere mi yayınlanacağı ikili bir seçenek olarak var. Bu seçenek, rollup'ın güvenliği, egemenliği ve ölçeklenebilirliği üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir.

Bir yandan, BTCBlok zinciri veri kullanılabilirlik katmanı olarak kullanıldığında, rollup'ın ölçeklenebilirliğine sert bir sınırlama getirir. Blok alanı sınırlıdır, bu da bir seferde var olabilecek rollup sayısı ve off-chain işlemlerin toplam sayısı için bir sınırlama getirir. Her rollup güncellemesi, hesap bakiyesinin son güncellemeden bu yana değiştiği oranda Blok alanı gerektirir. Bilgi teorisi, verinin belirli bir ölçüde sıkıştırılmasına izin verir ve bu noktada daha fazla genişleme potansiyeli yoktur.

Öte yandan, veri kullanılabilirliğini sağlamak için farklı katmanlar kullanmak, ölçeklenebilirlik artışının sınırlarını ortadan kaldıracaktır, ancak yeni güvenlik ve egemenlik sorunları da beraberinde getirir. BTC kullanarak veri kullanılabilirliğini sağlamak için Rollup'ta, kullanıcıların çekmek istedikleri veriler otomatik olarak blok zincirine yayımlanmadığında, Rollup'ın durumu değişmez. Validiums kullanılarak, bu güvence tamamen kullanılan harici sistemlerin aldatma ve veri gizlemesine karşı direnme yeteneğine bağlıdır.

Şu anda, dış veri kullanılabilirlik sistemindeki herhangi bir Blok üreticisi, BTCRollup kullanıcılarının fonlarını ele geçirebilmek için Blok üretimi yaparak Blok'u gerçekten yayınlamak yerine kullanabilirlik sağlayabilir.

Peki, eğer gerçekten BTC üzerinde ideal Rollup uygulamasını gerçekleştirirsek ve tek taraflı kullanıcı çekimini gerçekleştirirsek, ne olacak?